شلغم
(شَ غَ) (اِ.) گیاهی است از تیرة صلبیان که دارای ریشه ای غده ای محتوی مواد ذخیره ای می باشد. دارای ویتامین C فراوان و املاح مفید برای بدن است .
اللفت
اللفت
● turnip
Weisse rübe (f)
sf
rapa
---------------- Ghowli@gmail.com
نام انگلیسی: TURNIP

نام علمی: Brassica Napus
---------------------------------------------
اثرات درمانی:
شلغم نه تنها از نظر داشتن ویتامین و خواص معدنی‌ بسیار ارزنده است‌ بلکه ازنظر سایر ویژگیهای غیر غذایی هم سرآمد بوده و در زمره سبزی‌های مهم شمرده می‌شود و به سبب دارا بودن ده درصد مواد قندی و سرشار بودن از املاح مفیدی مانند کلسیم و منیزیم جزو مواد غذایی بسیار باارزش به شمار میرود‌.شلغم یکی از پاک‌کننده‌ها و سازنده‌های خون بوده و املاح موجود در آن موجب جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان می‌شود و همچنین باعث تصفیه خون و دفاع بدن در برابر بیماری‌های عفونی می‌شود. پتاسیم موجود در شلغم، ‌ چربی را خنثی می‌کند از طرف دیگر فسفر موجود در شلغم‌، موجب تقویت یاخته‌های عصبی می‌شود. باید از برگ شلغم به صورت پخته یا خام در سوپ یا سالاد و یا خوراک‌های دیگر استفاده شود در برگ شلغم مقدار زیادی کلسیم وجود دارد و حاوی مقادیر زیادی آهن و مس نیز هست که سبب ازدیاد خون و به ویژه هموگلوبین میشود.هرچه رنگ برگ شلغم تیره‌تر باشد، ید بیشتری در آن هست‌ و وجود ویتامین آ، ب و ث ‌در برگ و ریشه آن، به خوبی نشانگر نقش مؤثر و مهم آن در حفظ تعادل عصبی و به خصوص تغذیه آن است‌. عصاره شلغم‌‌ به علت خاصیت حل‌کنندگی که بر روی اسید اوریک داردجهت حل و دفع سنگهای کلیوی مورد استفاده قرار میگیرد‌.برای این منظور شلغم را با شکر وآب(مساوی)به ملایمت حرارت می‌دهند‌ یا وسط شلغم بزرگی را خالی کرده و شکر را درون آن پر می‌کنند و می‌پزند‌. شکل سوم نیز آن است که شلغم و پیاز را بصورت حلقه‌های گرد بریده سپس طبقات شلغم و پیاز را در ظرف گردی بر روی حرارت بگذارید وقتیکه گرم ‌شد به تدریج شربت آن جدا می‌شود این شربت برای درمان سرماخوردگی و گلودرد بسیارمفید است‌ و از آن به عنوان قرقره نیز میتوانید بهره ببرید(در موارد گلودرد)‌، در موارد دمل، کورک و هر نوع کانون التهابی و تورمی‌ یا چرکی از پماد شلغم پخته استفاده و بر روی موضع بگذاریدو در آخر شلغم در درمان بیماریهای دستگاه تنفسی کاربرد زیادی دارد و از آش و سوپ آن برای این منظور استفاده کنید.

turnip ==> [.n]: (گیاه شناسى) شلغم، منداب


[ش َ غ َ]
{ا}
ریشه گیاهی از طایفه خاجی شکل و ماکول و لذیذ و بیشتر در آشها داخل کنند. (ناظم الاطباء). گیاهی است از تیره صلیبیان که دارای ریشه غده ای محتوی مواد ذخیره ای می باشد. نباتی است دوساله ، یعنی در سال دوم کشت گل میدهد. برگهایش سبز روشن و دارای موهای کوتاه است . شلغم از سرما عاجز نیست و گرمای زیادی هم برای نموّش لازم ندارد و چون دارای ویتامین C فراوان و املاح مفید برای بدن است ، بهترین ماده غذایی بصورت سوپ یا آش برای اشخاصی که دچار گریپ یا سرماخوردگی شده اند می باشد. شالغم . شنجم . شلجم . عنقلی . عنقیلی . عنغلی . شلغم قمری . شملغ. شملخ . شلم . (از فرهنگ فارسی معین ). شلجم . سلجم . شرجم . لفت . شلم . بوشاد. (یادداشت مولف ). سلجم . (دهار) (منتهی الارب ):
درمکن در کرد شلغم پوز خویش
تا نگردد با تو او هم طبع و کیش .

مولوی .


توپنداری که خرواریست شلغم .

سعدی .


در بیابان فقیر سوخته را
شلغم پخته به که نقره خام .

سعدی (گلستان ).


وآنکه را دستگاه و قوت نیست
شلغم پخته مرغ بریانست .

سعدی (گلستان ).


گزر و شلغم و چندر، کلم و ترب و کدو
تره ها رسته تر و سبز بسان زنگار.

بسحاق اطعمه .


اگر آنجا شلغم بلغمی است اینجا کلاه شلغمی است . (دیوان نظام قاری ص 9).
-امثال :
حرام خوری آن هم شلغم ; لااقل از گناهی که لذت آن کم است باید پرهیز کرد. (امثال و حکم دهخدا) (یادداشت مولف ).
-شلغم روغنی ; گونه ای شلغم که شباهت زیادی به منداب دارد و دانه های آن محتوی 30 درصد روغن است . مواد اندوخته ریشه این گونه شلغم ، از شلغم معمولی کمتر است . شلغم بیابانی . (فرهنگ فارسی معین ).
-شلغم شلغم زدن ; شلغم شلغم گفتن . (آنندراج ). بانگ شلغم شلغم کردن هنگام فروختن:
شلغم شلغم مزن که از تو
شلغم نخرند اهل ادراک .

شرف الدین شفایی (از آنندراج ).


-شلغم صحرایی ; خرزل . لوت بری . شلغم روغنی . شلغم بیابانی . (یادداشت مولف ). رجوع به ترکیب شلغم روغنی شود.
-شلغم فرنگی ; بیخ گیاهی است شبیه سیب زمینی . بوته وی دارای شاخه های راست و بلند و گلهای زرد است و آن برای ساختن ترشی استعمال میشود. سیب زمینی ترشی . (فرهنگ فارسی معین ).